To Bebook και οι "προφήτες" του τέλους....

Φέτος περίμενα με αρκετή αγωνία την έκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκης. Όχι γιατί πίστευα πως θα ήταν κάτι το διαφορετικό από την περσινή μετριότητα. Ο λόγος ήταν ότι θα έβλεπα και θα έπιανα για πρώτη φορά στα χέρια μου ένα ηλεκτρονικό αναγνώστη. Το Bebook.

Εντάξει θα πείτε, άλλο ένα χαζό gadget. Όχι ακριβώς. Είναι σημαντικό.

Γνωρίζω ότι υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό. Στην Ευρώπη είναι ο βασικός παίκτης στις συσκευές ανάγνωσης, ενώ στην Αμερική υπάρχει και το Amazon Kindle το οποίο σημειώνει πολύ καλές πωλήσεις.

Η αγωνία μου ήταν να το δω από κοντά και να δω αν όντως είναι τόσο ευανάγνωστο όσο λένε. Στην πορεία είχα δοκιμάσει την ανάγνωση απ' την οθόνη του υπολογιστή μέχρι και απ' το απλό Nokia κινητό μου. Τo αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό, κυρίως για την ανάγνωση βιβλίων. Η λαμπρότητα της οθόνης είναι κουραστική και σε χώρο με δυνατό φωτισμό η ανάγνωση είναι αδύνατη.

Το βρήκα στο πρώτο περίπτερο της έκθεσης. Μικρό, ελαφρύ, πλαστικό και μέσα σε μια δερμάτινη θήκη. Το ζητάω για να το δοκιμάσω και μένω άφωνος. Ήταν σαν να έβλεπα μια
κανονική σελίδα βιβλίου μπροστά μου. Κανένα απολύτως πρόβλημα, υψηλή καθαρότητα στις γραμματοσειρές και καθόλου αντανακλάσεις. Πατάω να αλλάξω μερικές σελίδες και συνεχίζω να μην το πιστεύω ότι είναι τόσο κοντά στο αυθεντικό βιβλίο. Το μόνο που έλειπε είναι ο ήχος της σελίδα που γυρνάει και η δυνατότητα να τσαλακώσεις την άκρη της σελίδας που σταμάτησες να διαβάζεις (λεπτομέρειες). Μαζεύω ήδη λεφτά για την απόκτηση του.

Τον τελευταίο καιρό βλέπω πάρα πολλά άρθρα για το Bebook σε έντυπα. Ίσως επειδή το έχω στο μυαλό μου και λειτουργεί η επιλεκτική προσοχή, ή γιατί ο εισαγωγέας του αποφάσισε να το προωθήσει όσο το δυνατόν καλύτερα... δεν έχει σημασία. Όλα όμως τα άρθρα συνοδεύονται απ' το ανούσια και φετιχιστικό σχόλιο "το τέλος των βιβλίων πλησιάζει..." ή κάποια παραλλαγή του. Όλο και κάποιος συγγραφέας, εκδότης, "διανοούμενος" θα πει την άποψη του και θα απάντηση στην πεζή ερώτηση... "πιστεύετε ότι αυτό θα σημάνει το τέλος των βιβλίων;"

Μου έρχονται μνήμες απ' την εποχή του cd, του dvd και του mp3, αλλά και από διάφορα που έχω διαβάσει όπως για το πως η φωτογραφία θα σήμαινε το τέλος της ζωγραφικής, ή ότι το γραμμόφωνο θα είναι το τέλος των συναυλιών. Σκέφτομαι αν είμαστε όντως τόσο εξαρτημένοι απ' τα αντανακλαστικά μας που πάντα πρέπει να αντιμετωπίζουμε την έλευση κάτι καινούριου σαν την καταστροφή κάτι παλιού.

"Μα δεν μυρίζει χαρτί", "αν δεν έχεις την αίσθηση του χαρτιού στα χέρια σου δεν είναι βιβλίο". Φράσεις εντελώς ανούσιες.

Πόσες φορές έχουμε στα αλήθεια έρθει σε επαφή με μια ωραία έκδοση βιβλίου, με καλό και βαρύ χαρτί, δέσιμο, εξώφυλλο και σελίδες με ωραία τυπογραφικά στοιχεία που συντελούν το ίδιο το βιβλίο να είναι τέχνη, ανεξάρτητα απ' το περιεχόμενο του. Όσοι έχουν έρθει σε επαφή με τέτοιου είδους βιβλία, γνωρίζουν ότι είναι πρόκληση στης αισθήσεις. Η μυρωδιά του, η αφή του... όλες οι αισθήσεις λειτουργούν απ' την στιγμή που το ανοίγεις. Κάθε αναγνώστης του επικοινωνεί με τους προηγούμενους και αφήνει κάτι για τους επόμενους (αυτό και αν είναι φετιχιστικό σχόλιο ενός στερημένου βιβλιόφιλου).

Τώρα υπάρχουν μόνο φτηνές εκδόσεις με χλωριωμένο χαρτί, δέσιμο με κόλλα, τυλιγμένες με ένα γραφιστικά αδιάφορο εξώφυλλό. Ανοίγεις το βιβλίο και αντί για την γλυκιά μυρωδιά του ξύλου σε χτυπάει η μπόχα του λευκαντικού. Το δέσιμο εύχεσαι να κρατήσει μέχρι να το τελειώσεις. Αυτή είναι η αίσθηση του βιβλίου;Αυτό είναι που θα μου λείψει; Σας το χαρίζω.

Ούτε οι ηλεκτρονικές συσκευές θα εξάψουν τις αισθήσεις μας. Ο σκοπός τους είναι να μας φέρουν σε επαφή με ένα νέο τρόπο ανάγνωσης. Το βιβλίο χωρίς την τέχνη της τυπογραφίας και αποκλειστικά ώς περιεχόμενο. Το βιβλίο σαν data.

Μπορούμε να έχουμε πολλά βιβλία μαζί μας, να διαβάζουμε οπουδήποτε και να τα προμηθευόμαστε φθηνότερα και αμέσως. Στις ηλεκτρονικές εκδόσεις μπορούμε να βρούμε βιβλία εξαντλημένα, που ο εκδότης τους δεν τα ξαναεκδίδει. Μέσα σε μια συσκευή με το μέγεθος και το βάρος ενός βιβλίου χωράει μια βιβλιοθήκη. Η εναλλαγή μεταξύ των βιβλίων θα είναι αυτόματη και η μεταφορά τους απλή. Θα μπορούσε στις συζητήσεις να γίνεται άμεση αναφορά στο ίδιο το βιβλίο. Σκεφτείτε να έχουμε μαζί μας όλα τα βιβλία του αγαπημένου μας συγγραφέα, ή τα αγαπημένα μας ποιήματα;

Αν θα επικρατήσει θα το δείξει ο χρόνος. Άλλωστε μαζί με το cd και το dvd βγήκαν και άλλες μέθοδοι ψηφιακής αποθήκευσης, όμως μόνο οι δύο επικράτησαν. Πληρούσαν κάποια κριτήρια, κυρίως οικονομικά και ευκολίας, που δεν τα είχαν οι αντίπαλοι τους. Φυσικά κινηματογράφοι και συναυλίες υπάρχουν ακόμη, και δεν ήρθε το τέλος τους όπως έλεγαν οι "προφήτες".

Γιατί λοιπόν να αντιμετωπίζουμε το καινούριο, το διαφορετικό, με την καταστροφολογία σαν πρώτη σκέψη; Εμείς είμαστε τελικά οι κριτές για το αν κάτι αξίζει ή όχι. Αν μας βολεύει θα επικρατήσει, γιατί θα μας γίνει αναγκαίο. Αν όχι θα το αντικαταστήσουμε με κάτι άλλο.